Voleybol Terimleri ve Anlamları

Teknik Voleybol Terimleri ve Anlamları: Voleybol Terimleri ve Anlamları çok merak ediliyor. Servis, Pas, Blok, Çift Vuruş, Dig, Rotasyon, Anten ve Libero gibi terimlerin anlamlarını sıralayacağız.

Servis: Oyunu başlatmak için topun karşıya takımın alanına doğru atılmasıdır. Servis atarken oyuncu, kendi alanının arkasından çizgiye basmadan topu filenin üzerinden rakip takımın alanına göndermelidir.

Pas: Topun bir oyuncudan diğerine iletilmesine denir. Bu, hücumun başlaması için atılan temel hereketlerden ilkidir.

Hücum: Bir oyuncunun topu rakip sahaya yüksek bir hızla gönderme girişimine hücum denir. Bu, sayı kazanmak için en önemli bir aşamalardan biridir.

Blok: Rakip takımın hücumunu engellemek için oyuncuların filenin önünde elleriyle topu engelleme girişimine blok denir.

Touch: Topa oyuncuların fiziksel olarak temas etmesidir. Top, oyuncuların vücutlarına veya ellerine bir şekilde temas ederse bu dokunma olarak kabul edilir.

Kenar Çizgisi: Saha sınırlarını belirleyen oyun çizgisidir. Oyuncular, taç hattını geçmeden servis atmalıdır.

Rotasyon: Takımın oyuncularının saat yönünde dönmesiyle yapılan bir hareket. Oyuncular, her servis değişiminde rotasyonu tamamlar.

Pasör: Takımın hücumunu düzenleyen ve oyunculara pas atan oyuncudur. Pasör, genellikle hücumun başlangıcını belirleyerek oyunu kurar.

Libero: Takımın savunma göreviyle sahada yer alan ve takımdaki diğer oyunculardan farklı bir forma ile oyunda olan oyuncudur.  Libero olarak oyunda olan sporcu servis kullanamaz ve blok yapamaz. Genellikle savunma görevini üstlenirler.

Smaç: Oyuncunun rakip sahaya doğru topa yandan veya üstten vurarak gönderilen hücum etme girişimine denir.

Kısa Pas: Pasörün topu filenin yakınındaki bir oyuncuya hızlıca pas ve neticesinde yapılan hücum türüdür.

Plase: Hücum eden oyuncunun topa hızlıca vurmak yerine yavaşça karşı tarafa göndermeye çalıştığı bir hücum türüdür. Rakip takımı yanıltarak yumaşak bir şekilde top rakip sahaya bırakılır.

Dörtlü Blok: Dört oyuncunun birlikte hareket ederek filenin önünde rakip takımın hücumunu engellemeye çalıştığı bir blok taktiğidir.

Karşı Hücum: Rakip takımın hücumundan hemen sonra hızlı bir şekilde oyun kurmadan doğrudan hücum etmeye denir.

Çift Vuruş: Bir oyuncunun arka arkaya iki temasla topa dokunması durumudur. Bu kuralın ihlalidir ve çift vuruş kararı gelirse rakip takım 1 sayı kazanır ve servis kullanır.

Anten: Filenin her iki yanında bulunan çubuklar. Top, antenlere temas ettiğinde hücum geçersiz sayılır ve puan rakip takıma yazılır. Anten teknik olarak oyun alanını belirler.

Sahanın Orta Çizgisi: Sahanın tam ortasını gösteren çizgi. Hücum sırasında, topun sahanın iki yarısına da geçmesi gereklidir. Çizgi takımların alanını belirler.

Değişiklik: Bir oyuncunun sahadan çıkıp yerine başka bir oyuncunun girmesi durumudur. Değişim, rotasyonu tamamlamak için sıklıkla yapılır.

Voleybolda Dig Ne Demek?

Voleybolda “Dig” terimi, oyuncunun yüksek hızda veya yere yakın bir şekilde gelen rakip hücum veya servis atışını karşıladığı bir savunma hamlesi olarak kabul edilir. Tam karşılığı ”Kazımak” olan Dig, topu neredeyse zemine temas etme noktasından savunma ile çıkartarak oyunu sürdürmesidir.  Bir Dig’in temel amacı, topun kendi sahanızın zeminine değmesini engellemek ve hücum hamlesi için geçişi kolaylaştırmaktır.

Dig Teknik Anlamı: Başarılı bir dig yapabilmek için oyuncu genellikle topun etkili bir şekilde kontrol edilebilmesi için ön kolunu kullanır (bu, ön kol pası veya bump olarak bilinir). Kendilerini yere yakın bir pozisyonda konumlar, dizlerini büküp ön kollarıyla topun etkisini absorbe edebilmek için bir ön kol açısı oluştururlar.

Sıkça duyduğumuz bazı teknik voleybol terimleri anlamlarını bu yazımda sizlerle paylaşmak istiyorum. Bazen Türkçe, bazen İngilizce duyduğumuz voleybol terimlerinin ne anlama geldiğini bilerek, maç seyir zevkini ikiye katlayabilirsiniz. Voleybol terimleri günümüzde değişikliğe uğrayarak bazıları gerçerliliğini yitirmiş olsa bile bazı Voleybol terimleri ise güncellenerek günümüz kullanımına uygun hale getirilmiştir.

Son zamanlarda son derece yoğun ilgiyle takip edilen ve ülkemizin de önderliğini yaptığı, bence sporun en güzel branşı ve belki de takım sporunun en keyiflisi olan voleybolun teknik terimlerine gelin şöyle bir göz atalım.

Voleybol Terimleri: Atak

Sayı Olan Atak:

Karşı takım oyuncusuna birinci temastan sonra topun oyun çizgisi dışına çıkması ya da direkt yere temas ederek sayıya dönüşmesi.

1.Etkili (Pozitif) Atak:

Karşı takım defans (savunma) yapsa dahi, hücum organizasyonu kuramaması ve topun rakip sahadan geri dönüp yeni bir hücum organizasyonu yapılması.

2.Blok Yenen Atak:

Karşı takım oyuncularının yaptığı bloğa takılıp topun kendi sahanda yere değmesi ve topun hücüm eden tarafın sahasına direkt ya da bir oyuncuya temas ederek yere ya da dışarıya gitmesidir.

3.Dublajdan Çıkarılan Atak:

Karşı takımın bloğuna takıldıktan sonra dublajdan çıkarılıp rallye devam edilmesi.

Dublaj:

Genel anlamıyla blok, savunma ya da hücum yapan takım arkadaşından seken file üstünden gelen topları kurtarmak amacıyla yapılan harekettir. İki farklı dublaj çeşidi vardır.

• I. Hücum Dublajı: Takımın hücum sırasında, karşı takımın yaptığı bloktan topun dönme ihtimaline karşı, yeniden hücum organizasyonu yapabilmek için, alçak pozisyonda manşet almaktır. (Hatta dublaj sadece manşetle değil tek kolla, ayakla, göğüsle hatta bazen kafa ile de yapılabilir.)

 

• II. Savunma Dublajı: Karşı takımın yaptığı bir hücumda blok yapan takım arkadaşlarının arkasında ya yanında alçak pozisyonda yapılan manşet ya da başkaca savunma teknikleriyle yapılan aksiyondur. Servis turunu ve sayı kaybetmemek için önemlidir. Takımın yaptığı hücum hızına göre ikiye ayrılır:

1) Erken Dublaj: Yatık pasla hızlı hücumlar yapıldığında kullanılır.

2) Geç Dublaj: Normal ve yüksek pasla yapılan hücumlar sırasında kullanılır. Vücudun; olabildiğince sahada eller ve gövdeyle büyüdüğü, atak yönüne göre belirli bir sistemde yerleşilerek gerçekleştirilen savunma vuruşudur.

4. Hatalı Atak:

Oyuncunun fileye temas etmesi, oyuncunun topu outa vurması, çizgi hatası, top taşıma.

Çizgi Hatası:

Arka alan oyuncusu hücum yapmak içim adımladığında, sıçradığı anda ayağı (ayakları) hücum çizgisine yani 3 m çizgisine temas etmemeli veya çizgiyi geçmemelidir. Servisteki oyuncunun da çizgiye basması çizgi hatasıdır.

Voleybol Terimleri: Blok

Blok, fileye yakın olan oyuncuların karşı takımdan gelen atağı durdurmak için file üst kenar bandından daha yükseğe ve rakibin oyun boşluğuna doğru uzanarak elleriyle yaptığı teknik harekettir.

1) Sayı Olan Blok:

Rakibin yaptığı atakta bloğa çıkılması ve temas edilmesi durumunda, topun dublajdan çıkarılamamasına veya direkt topun yere temasına denir.

2) Etkili (Pozitif) Blok:

Rakibin yaptığı atağın blokta yumuşamasına denir.

3) Etkisiz (Negatif) Blok:

Rakibin yaptığı atağa yapılan bloğun rakibin dublaj veya defansının başarılı olması durumunda hücum organizasyonu elde etmesine denir.

4) File Hatası Yapılan Blok:

Blok yapan takımın oyuncusu tarafından fileye temas etmesine denir.

5) Blok Hatası:

Block out, topun file ile bloğa çıkan oyuncular arasında kalması ya da topun savunmada karşılanamayacak kadar bloktan sekip dublajı imkansız kılmasına outa ya da yere temas etmesine denir.Diziliş Aldatmacası (Trick): Takımın diziliş aldatmacası, ani ve beklenmedik hücum girişimi veya sıçramaları gibi hareketlerle rakibi yanıltma girişimidir. Yani trick; genelde ön smaçörü arka smaçör gibi göstermek ya da arka smaçörü ön smaçör gibi göstermek, pasör önde ise arkada, arkadaysa önde göstermek için yapılır.Açı Kapatma (Closing Preferred Angle): Rakip hücum yaparken, bloğa çıkan oyuncuların başarısız olması durumunda, kendi alanlarına dönüp savunmaya geçme hareketidir.

Açık Top (Deep Set): Filenin uzağına hücum organizasyonu için atılan pastır. Smaca çıkan oyuncunun pası alacağı nokta hücum çizgisine yani 3 metre çizgisine yakın şekildedir.

Adımlama: Smaca çıkan oyuncunun topla buluşmak için ayaklarıyla yaptığı teknik harekete denir.Alan Savunması (Perimeter Defense): Arka turdaki savunma oyuncularının, 9 metre çizgisinden yani bitiş çizgisinden ve yan çizgilerden bir metre içerisi ile üç metre çizgisi arasında kalan alanda çalışması.Alçak Pas (Low Pass): Hücum organizasyonunda oyuncuya atak yaptırmak için ilk pası alçaktan atmaktır. Pasörün ya da pası atan oyuncunun yüksekten beklenen hücumcuyu alçaktan paslamaktır.

Arka Dublaj (Back Coverage): Arka hatta kalarak sahanın arka tarafına gelecek topları beklemektir.

Arka Orta (Middle Back): Arka sahaya gelecek derin smacları karşılamak için, orta arka hatta oyuncunun pozisyon aldığı, defans yani savunma stratejisidir.

Arkadan Kısa (Quick Set From Back): Pasörün, başının arkasından attığı kısa teknik pasa denir.

Arkaya Kısa (Quick Back Set): Pasörün, başının arkasına attığı kısa teknik pasa denir.

Asansör (Lift): Pasörün attığı kısa pasa hücum etmek için adımlayıp sıçrayan hücumcunun yere düşmeye başladığı anda, diğer oyuncunun düşmekte olan hücumcunun tam omuz hizasından yükselerek hücuma katılma hareketidir.

Asya Voleybolu: Uzun boylu ırklardan farklı olarak file önü hareketleri daha hızlı, daha varyasyonlu hareketlerle oynadıkları voleybol oyun tarzıdır. Asya ülkelerinde tercih edilir.

Avantaj Topu (Free Ball): Rakip sahaya doğru atılan topun smaç yerine pas ile gönderilmesidir. Karşılayan takım servis karşılama pozisyonuna geri yerleşirler.

Ayak Hatası (Foot Faul): Servis atmak üzere olan oyuncunun oyun alanına veya servis alanı dışına basmasıdır.

Balans Servis (Balanced Serve): Geleneksel voleybolda oldukça geçerli olan smacın servise uygulanmasıdır.

Balans Smaç (Balanced Spike): Hücum yapmakta olan oyuncunun, kollarını önden yukarı değil de hücum ettiği kolunun omzunu çevirerek, kolunu arkadan öne doğru getirip topa vurmasıdır.

Balans Uçan Servis (Balanced Floating Serve): Servis atan oyuncunun önüne doğru attığı topu, arkadan çevirerek getirdiği omuzuyla avuç içi gergin elle yaptığı vuruştur. Smaç tekniğinden farklıdır.

Basma (Stuff Block): Rakibin atağını blok yaparak alanında kalmasını yere temasını sağlamak.

Bant (Band): Voleybol filesinin üst kenarında ve yan sınırlarında bulunan beyaz renkli sınır.

Başlangıç Pozisyonu (Starting Position): Sete başlanırken‚ hakeme verilen pozisyon kağıdına koç tarafından yazılmış olan‚ oyuna başlayan ilk altının sahadaki dizilişleri.

Blok Arası (Seams): Blokçular arasında ve arka alandaki defans oyuncuları arasında kalan boşluk.

Blok Oyuncusu (Middle Blocker): Turda filenin önünde durup karşı tarafın hücumuna blok yapması gereken oyuncu.

Blok-Aut (Block Out): Hücum yapıldıktan sonra rakip oyuncuya temas edip topun çizgi dışına düşmesini sağlayan atak.

Boş Top (Free Ball): Hücum ettirmek için atılan topa hücum sırasında karşı takımın bloğu olmadan atağı gerçekleştirmek.

Çağdaş Voleybol (Modern Voleybol): Göze daha hoş gelmesi açısından daha akıcı ve hızlı bir hale getirilen voleybolun yeniden şekillendirilmiş halidir. Voleybol terimleri değişiklik göstermiştir bu dönemde.

Çapraz Hücum (Cross Court Attack): Hücum eden tarafın rakip alanın çaprazına doğru atak yapmasıdır.

Çapraz Romen (Diagonal Romen): 2 numaralı alanda bulunan oyuncu, kısa hücum için adımlayan oyuncunun arkasından hareketlenerek atılan pasa hücum etmesidir.

Çift Vuruş (Double Touch): Oyuncunun gelen topa art arda iki veya daha fazla temas etmesidir.

Defans/Savunma (Defense): Rakipten gelen topun kendi alanında yerle temasını önlemek için alınan aksiyonlar. Voleybol terimleri için önemli bir yere sahiptir.

Derin Çapraz Smaç (Power Alley): Rakip sahanın en uzak noktasına vurulan çapraz smaç.

Dış dublaj (Outside Coverage): Dublaj için arka alanda bekleyerek sahanın dışına düşecek olan topları kurtarmak için beklemek.

Diziliş (Line Up): Sahaya çıkan oyuncuların başlangıç pozisyonu için belirlenen sırayı bozmadan yerleşmesidir.

Dönüş (Rotation): Dönüşler servis ile başlar, oyuncular saat yönünde bir pozisyondan diğerine geçer.

El Üstü Sektirme (Pancake): Topun yere olan temasını engellemek için plonjon pozisyonunda uzanıp topun tam olarak düşeceği noktaya elini koyarak üstüne çarpıp sekmesini sağlamak.

Etkili Servis (Effective Serve): Servis karşılayan oyuncuların pasöre atacağı topu olabildiğince zorlaştırmak amacıyla atılan servislerdir. Genelde atağı yapacak olan oyucuya doğru atarak onun hücumdan uzak kalması sağlanır.

File Hatası (Net Fault): Top hala oyundayken fileye yapılan temas sonrası çalınan fauldür. Voleybol terimleri arasında sıkça duyacaksınız.

Hatalı Pozisyon (Position Fault): Voleybol terimleri arasında oyuncuların dönüş sırasına uymayarak yanlış alanda durması sonucu oluşan hatadır.

Hücum Alanı (Attack Line): İkiye bölünmüş oyun alanında fileye yakın olan bölgedir ve bu alan içinde savunma oyuncuları hücum vuruşunda bulunamazlar.

İkili Blok (Double Block): İki oyuncununun aynı anda rakip hücumunu durdurmak için hareketlenmesidir. Voleybol terimlerinden ikili bloğu sıkça duyacaksınız.

Voleybol Terimleri ve Anlamları

İstatistik (Statistics): Oyun sonuna kadar yapılan tüm hareketlerin matematiksel olarak veriye dönüşmüş halidir.

Joust (Joust): Her iki takım oyuncularının aynı anda file üstünde topa temas etmesidir.

Kısa Pas (Short Pass): Pasörün etrafındaki bir metrelik bölgeye ve hücumcunun yükselebildiği maksimum yüksekliğe gönderilen pastır.

Köşe Smaçör (Outside Hitter): Sol veya sağ ön oyuncularına denir genelde hücum için sahanın dışından gelerek atağı gerçekleştirirler.

Kurşun Manşet (Lead Reception): Gelen topun pasöre doğru yatık manşetle pas verilmesi.

Kurşun Pas (Lead Pass): Pasörün yüzü hangi yöne dönükse en az 1 metre olmak üzere, 3 metre uzağına kadar attığı pas ile hücum organize etmesidir.

Karar Seti (Final Set): Voleybolda 3 set alan kazanır kuralına göre; setlerin eşitliği yani 2-2 olması durumunda maçın kazananını belirleyecek olan set 5. settir. Karar setine kadar olan setler, iki sayı farkıyla en az 25 sayıya ulaşması durumunda biter. Karar setinde ise iki sayı farkıyla en az 15 sayıya ulaşılması durumunda galip gelen taraf belirlenir, yani maç biter. Karar seti voleybol terimleri arasında en yüksek heyecanı sahip olanlardan biridir.

Pipe (Pipe): 6 numaralı pozisyonda‚ arka alan oyuncusunun 3 metre çizgine doğru adımlayıp hücum etmesidir. Voleybol terimleri arasında sık kullanılan ama az bilenen terimlerden biridir.

Plase (Plase): Gelen pası rakip sahaya yumuşak bir dokunuşla gönderilmesidir; blok üstü ya da blok yanı atılır. Rakibin defans zafiyeti gözetilir.

Plonjon (Dive Dive, Roll): Topun yerle temasını engellemek için teknik bir düşüş şeklidir ve genelde karnının üstüne düşüp pancake yapılır.

Ralli (Rally): Oyunun servis kullanıldıktan sonra, topun oyun alanına girişinden itibaren yerle temas edene kadar olan bölümü. Voleybol terimleri arasında en çok duyulanlardan biridir.